اسامی بدهکاران بانکی زیر ۱۰۰۰ میلیارد ریال محرمانه شد

به گزارش کلینی نیوز، تارنمای روزنامه «شرق» روز چهارشنبه بیست و ششم مرداد نوشته است که اخیرا شورای پول و اعتبار بر خلاف آیین‌نامه «تسهیلات کلان»، بانک مرکزی جمهوری اسلامی را در «افشای اطلاعات» تسهیلات گیرندگان بالای «۱۰۰۰ میلیارد ریال» محدود کرده و جزئیات آن را شامل اسناد «محرمانه» و «غیر قابل انتشار» دانسته است.

به نوشته این رسانه بخش خصوصی و نزدیک به جریان اصلاح‌طلب ایران، با این مصوبه جدید نهاد دولتی «شورای پول و اعتبار»، عملا بخش مهمی و زیادی از فهرست «بدهکاران کلان» همچون گذشته محرمانه خواهد ماند.

بر اساس بند «د» تبصره ۱۶ قانون بودجه ۱۴۰۱، بانک مرکزی جمهوری اسلامی و نهادهای پولی، بانکی و اقتصادی زیر مجموعه یا تحت مجوز آن که اقدام به ارائه تسهیلات ریالی یا ارزی می‌کنند، مکلف است «اطلاعات تسهیلات کلان بانک‌ها» بر اساس «تعاریف و مصادیق تعیین‌شده» در آیین‌نامه تسهیلات کلان هستند.

بر پایه آیین‌نامه «تسهیلات کلان» ابلاغی بیست و نهم بهمن‌ ۸۲ و اصلاح شده در سال‌های بعدی توسط شورای پول و اعتبار جمهوری اسلامی، «۱۰ تا ۲۰ درصد» از سقف «سرمایه نظارتی بانک‌ها» را «تسهیلات کلان آن بانک» محسوب می‌شود.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با استناد به قانون بودجه ۱۴۰۱، موظف است تا با استفاده از «سامانه اطلاعاتی» خود و «اطلاعات دریافتی»، تسهیلات و تعهدات کلان پرداختی به «اشخاص مرتبط با بانک‌ها یا ذی‌نفعان واحد» را منتشر کند، در دسترس عموم قرار دهد و هر بخش از آن را در دوره‌های زمانی بعدی «به‌روزرسانی» کند.

به نوشته شرق، از جمله مشکلاتی که مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار ایجاد کرده، این است که «بخش زیادی» از تسهیلاتی که بانک‌ها به «ذی‌نفع واحد یا اشخاص مرتبط» پرداخت کرده‌اند، «در معرض دید عموم و کارشناسان قرار نمی‌گیرد.»

بر این اساس، با چنین مصوبه‌ای اطلاعات بسیاری از تسهیلات گیرندگان کلان «شفاف نخواهد شد»، درحالی‌که فلسفه گنجاندن بند «د» تبصره ۱۶ در قانون بودجه، این بوده است که «اطلاعات به‌صورت عمومی منتشر شود» تا با ایجاد شفافیت، «نظارت افکار عمومی» شکل گیرد.

حسن شجاعی علی‌آبادی، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، ۳۱ فروردین‌ به وب‌سایت «دانشجو» گفته بود که پیگیر مشخص شدن صاحبان «امضای طلایی» است که باعث «ارزپاشی» و ایجاد «ابربدهکاران بانکی» شده‌اند.

در فروردین‌ ماه و اندکی پس از آن که برخی بانک‌های دولتی ایران اقدام به انتشار اسامی چند فرد و شرکت تحت عنوان «بدهکاران بزرگ بانکی» کردند، برخی انتشار این فهرست را «نمایش بانکی» در ابتدای سال پر چالش اقتصادی ۱۴۰۱ بدون اشاره به «دانه درشت‌ها» دانستند و برخی گفتند این فهرست زمینه‌‌ساز انتشار اطلاعات بیشتر خواهد بود.

اما روزنامه «جوان»، همان زمان با استناد به «منابع مطلع و برخی مدیران بانک‌ها» در این ارتباط مدعی شد: اسامی اعلام شده «فعلا خرده بدهکاران هستند» و علت انتشار آن را «سر عقل» آوردن یا «ترساندن» بدهکاران بزرگ برای آنکه «بدهی خود را تسویه کنند» اعلام کرده بود.

شفافیت اطلاعات از فساد جلوگیری می‌کند

‌در همین زمینه علی سعدوندی اقتصاددان و کارشناس مسائل بانکی معتقد است: « ما به‌تجربه دریافتیم که در امر نظارت بانکی حتماً نیاز است که عموم مردم وارد شوند، یعنی خود بازار اقدام به انضباط مالی خواهد کرد. این امر به‌اندازه‌ای مهم است که در ستون سوم مقررات بال دو و بال سه آمده است که افشای اطلاعات صورت گیرد و از این طریق عموم مردم در جریان قرار گیرند، وقتی عموم از این امر مطلع شوند، جلوی بسیاری از فسادها گرفته می‌شود.»

همان زمان با انتشار نخستین بار تسهیلات کلان بانک‌ها، حسن شجاعی رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس نیز در اعتراض به انتشار ناقص اطلاعات گفت: شفافیت مدنظر ما در کمیسیون، شفافیتی است که از رانت و فساد جلوگیری می‌کند.

برخی از فعالان اقتصادی بر این باورند که مصوبه جدید شورای پول و اعتبار جمهوری اسلامی مبنی مستثنی شدن تسهیلات زیر ۱۰۰۰ میلیارد ریال از انتشار اطلاعات گیرندگان آن و وضعیت پرداخت به دلیل «بالا بودن کف تسهیلات قابل افشا»، خود «زمینه‌ساز فساد» است.