دلایل علاقمندی کشورهای عربی منطقه به سامانه‌های ضدپهپاد

به گزارش کلینی نیوز، سرتیپ «یحیی سریع» سخنگوی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن اعلام کرده بود که یگان پهپادی ارتش طی پنج سال گذشته  ۴ هزار و ۱۱۶ عملیات نظامی انجام داده که ۶۶۹ مورد هجومی و ۳۴۹۰ مورد عملیات شناسایی بوده است،

مقاومت یمن، موفقیتش در تولید پهپاد را رسماً در بهار سال ۲۰۱۷ میلادی (فروردین ۱۳۹۶) اعلام و طی مراسمی برای نخستین بار از چهار نوع پهپاد رونمایی کرد که از سال ۲۰۱۶، ساخت آنها را کلید زده بود و طی چهار سال گذشته نیز توانسته توسعه پهپادی خود را ادامه داده و به فناوری های جدید نیز دست یابد.

با ورود پهپادها به چرخه رزم نیروهای مقاومت یمنی، معادلات جنگ در این کشور نیز تغییر کرد و در کنار استفاده یمنی ها از موشک های زمین به زمین و ورود پهپادهای مهاجم، خسارات ارتش سعودی و متحدانش را در عربستات و یمن به شدت افزایش داد.

خبرگزاری ایرنا در این باره گزارش داد،حمله پهپادی نیروهای یمنی در ۲۳ شهریور ماه به دو پالایشگاه نفتی «بقیق» و «هجره خریص» متعلق به شرکت «آرامکو» در منطقه «الشرقیه» عربستان که منجر به قطع پالایش بیش از پنج میلیون بشکه نفت عربستان شد.

این عملیات آنقدر دقیق و کاری بود که رسانه های اسرائیل نیز به موفقیت آن اذعان کردند و اعلام نمودند که در این حمله هماهنگ، ۱۷ موضع سعودی ها به طور مستقیم هدف قرار گرفت و بر این اساس می توان میزان موفقیت این حمله را ۸۵ درصد دانست و این یعنی توانمندی بسیار بالا و قابل اعتماد بودن فناوری به کار گرفته شده در این  حمله.

جروزالم پست با اشاره به نقطه ضعف آشکار پدافندی عربستان نوشت: ریاض و واشنگتن نتوانسته اند مانع حملات برد بلند پهپادهای یمنی شوند و تاکنون تنها توانسته اند هواپیماهای بدون سرنشین در نزدیکی مرز و عربستان را سرنگون کنند. آیا این به این دلیل است که پدافند هوایی این کشور نمی‌تواند در چنین مسافت‌های طولانی کار کند. رادار باید بتواند هجوم‌ها به حریم هوایی عربستان را تشخیص دهد و تصویری واضح از محل اعزام پهپادها به دست آورد. اکنون حمله این پهپادها به تاسیسات مهم عربستان در نزدیکی مرز این کشور با قطر، بحرین و مرز امارات یک چالش بزرگ است.

از آنجا که پهپادهای مدرن عموماً توسط رادارهای پدافند هوایی، که در اصل برای شناسایی هواپیماهای بزرگ و سریع طراحی شده اند، غیرقابل شناسایی هستند، کشورهای عربی منطقه به تازگی و به ویژه پس از آسیب هایی که برخی از این کشورها مانند عربستان و امارات که از متجاوزین اصلی به کشور یمن محسوب می شوند، طی چند سال گذشته از سوی ارتش یمن متحمل شدند، به فکر یافتن سامانه هایی برای شناسایی و مقابله با این پهپادها افتاده اند.

عربستان و مقابله با پهپادها

با گسترش انبوه این نوع پهپادهای کوچک، بازار سامانه های هوایی ضد پهپاد شروع به گسترش کرده است.

به نوشته میدل ایست نیوز، علیرغم اینکه عربستان به سمت آرام کردن فضای اطراف خود و نزدیک شدن به ایران (که بازوهایش در منطقه گسترده شده) رفته است، این کشور قراردادی با ترکیه برای خرید یک سامانه دفاع هوایی برای مقابله با تهدیدات پهپادی امضا کرد.

این قرارداد در جریان توافق شرکت صنایع دفاعی «اسر تکنولوژی» ترکیه با اداره کل صنایع نظامی عربستان در ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۳ برای تجهیز عربستان به سامانه پدافند هوایی «گوست» که سامانه ای ویژه مقابله با پهپادها است، صورت گرفت.

اصلی مراد، معاون مدیر کل شرکت اسر تکنولوژی گفت که سامانه گوست دارای قابلیت های متمایزی برای شناسایی پهپادها از فواصل دور و جلوگیری از حملات احتمالی است.

چند روز پس از این قرارداد، ایالات متحده امریکا اعلام کرد که رزمایش مشترکی را با عربستان برای مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین در چارچوب رزمایش «شن های سرخ ۲» انجام داده است.

فرماندهی مرکزی ایالات متحده امریکا (سنتکام) ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳ در بیانیه ای اعلام کرد: رزمایش «شن های سرخ ۲» پیشرفت قابل توجهی را توسط امریکا و عربستان در شکست سامانه های هوایی بدون سرنشین، که تهدیدی از سوی دشمنان است، نشان داد.

گفتنی است سامانه های مقابله با حملات پهپادها در دو سال گذشته که  ارتش یمن استفاده گسترده از پهپادهای انتحاری علیه متجاوزین ائتلاف عربی استفاده کرده، مورد توجه عربستان قرار گرفته است.

قطر یکی از کشورهای عربی منطقه است که به این موضوع علاقه نشان داده است. این کشور در چارچوب بهبود توانایی های نظامی خود در مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین و به عنوان بخشی از یک قرارداد با امریکا به ارزش یک میلیارد دلار، سامانه های ضد پهپاد دریافت خواهد کرد.

طبق بیانیه وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) وزارت امور خارجه امریکا در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۲ با فروش تجهیزات نظامی به قطر که شامل سامانه های ضد پهپاد نیز می شود، موافقت کرد.

این قرارداد مربوط به سامانه های ضد پهپاد FS-LIDS و سایر تجهیزات نظامی و نیز برنامه ای آموزشی است.

به گفته پنتاگون، این قرارداد با ارائه قابلیت هایی در مقابله با سامانه های پهپادی، توانایی قطر را برای رویارویی با تهدیدات فعلی و آتی بهبود می بخشد.

علاوه بر این قرارداد و نیز تلاش قطر برای خرید بهترین سامانه های دفاعی ضد پهپاد، پدافند هوایی قطر در اکتبر ۲۰۲۲ رزمایش سپر ۶ (Sky Nex) را در میدان القلایل متعلق به نیروهای مسلح این کشور انجام داد.

این رزمایش شامل درگیری مستقیم بین یگان های تیراندازی پدافند هوایی قطر و تعدادی پهپاد بال ثابت و بال متحرک بود.

در جریان این رزمایش، وزارت دفاع قطر اعلام کرد که میزان موفقیت اصابت به تمامی اهداف در مدت زمانی بی سابقه به ۱۰۰ درصد رسیده است.

اقدامات قطر

قطر یکی از کشورهای پنج عضو ائتلاف عربی متجاوز به یمن است که به این موضوع علاقه نشان داده است. ا

ین کشور در چارچوب بهبود توانایی های نظامی خود در مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین و به عنوان بخشی از یک قرارداد با امریکا به ارزش یک میلیارد دلار، سامانه های ضد پهپاد دریافت خواهد کرد.

طبق بیانیه وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) وزارت امور خارجه امریکا در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۲ با فروش تجهیزات نظامی به قطر که شامل سامانه های ضد پهپاد نیز می شود، موافقت کرد.

این قرارداد مربوط به سامانه های ضد پهپاد FS-LIDS و سایر تجهیزات نظامی و نیز برنامه ای آموزشی است.

به گفته پنتاگون، این قرارداد با ارائه قابلیت هایی در مقابله با سامانه های پهپادی، توانایی قطر را برای رویارویی با تهدیدات فعلی و آتی بهبود می بخشد.

علاوه بر این قرارداد و نیز تلاش قطر برای خرید بهترین سامانه های دفاعی ضد پهپاد، پدافند هوایی قطر در اکتبر ۲۰۲۲ رزمایش سپر ۶ (Sky Nex) را در میدان القلایل متعلق به نیروهای مسلح این کشور انجام داد.

امارات و ارتقای توانمندی های ضد پهپادی

امارات در اولین معامله بزرگ خود با اسرائیل از زمان عادی سازی روابط بین ابوظبی و تل آویو در سال ۲۰۲۰، سامانه های دفاعی خود را با سامانه پیشرفته پدافند هوایی «رافائل» اسرائیل تقویت کرد.

در سپتامبر ۲۰۲۲، خبرگزاری فرانسه به نقل از دو منبع اعلام کرد که اسرائیل در اواسط تابستان با درخواست امارات برای تامین موشک های رهگیر اسپایدر، تولید شرکت رافائل، موافقت کرد.

منبع سوم در آن زمان گفت که امارات به فناوری اسرائیلی دفع حملات پهپادها دست یافته است.

انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک محمد بن زاید آل نهیان، رئیس امارات در ژوئیه ۲۰۲۳ گفت که کشورش تا زمانی که ماهیت دفاعی داشته باشد و کشور ثالثی را هدف قرار ندهد، پذیرای هر تسلیحاتی است که در برابر حملات پهپادی و موشکی از خود محافظت کند.

یکی از کشورهای پنج عضو ائتلاف عربی متجاوز به یمن است.

ائتلاف عربی- آمریکایی متجاوز به یمن

حمله نظامی  در یمن، در ۲۵ مارس ۲۰۱۵ میلادی برابر با ۶ فروردین ۱۳۹۴ با حملهٔ هوایی ائتلافی از کشورهای منطقه به رهبری عربستان سعودی به یمن با نام عملیات طوفان قاطعیت ( به عربی: عملیه عاصِفه الحزم ) و به درخواست رئیس جمهور مستعفی و فراری یمن آغاز شد. که این حمله از ۲ اردیبهشت با نام عملیات احیای امید ( به عربی: عملیه إعاده الأمل ) ادامه یافت.
هواپیماهای پنج کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس ( عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، کویت و بحرین ) به همراه مراکش، مصر، اردن و سودان در این حمله مشارکت دارند و سومالی نیز اجازه استفاده از پایگاه های نظامی خود برای حمله را داده بوده است. از پاکستان نیز برای پیوستن به این ائتلاف دعوت شده اما مقامات این کشور از شرکت در این جنگ انصراف دادند.

این جنگ نا برابر علیه مردم یمن ائتلافی عربی -آمریکایی تاکنون موفق نشده است به اهداف خود برسد.

ناکارآمدی سامانه‌های دفع پهپاد

در حالی که کشورهای عربی منطقه به وضوح به دنبال دستیابی به سامانه های هوایی برای محافظت از خاک خود در برابر حملات هواپیماهای بدون سرنشین هستند، عبدالعزیز الهداشی، کارشناس نظامی و استراتژیک، معتقد است که سامانه های موجود برای دفع پهپادها تا حد زیادی ناکارآمد هستند.

وی افزود: دیدیم که اسرائیل چگونه با تمام توانایی هایش، که دارای تسلیحات فراوانی در جهان است، نتوانست تمام پرنده هایی را که حماس در جنگ اخیر غزه از آن ها استفاده کرد، کنترل کند.

این کارشناس نظامی خاطرنشان کرد که سامانه ها و سیستم های بین المللی کنونی نمی توانند همه پهپادها را دفع کنند و توانایی مقابله با آن ها را ندارند.

الهداشی همچنین اظهار داشت که جنگ روسیه و اوکراین، شکست سامانه های روسی در دفع پهپادهای اوکراینی را ثابت کرد. در مقابل، تمام سامانه هایی که امریکا، اسرائیل و کشورهای اروپایی در اختیار اوکراین قرار دادند، نتوانست حملات پهپادهای روسیه را دفع کند.

وی معتقد است که در شرایط فعلی، هواپیماهای بدون سرنشین تنها با سلاح های شخصی مانند کلاشینکف و گلوله های ضد هوایی قابل توقف است.

این کارشناس استراتژیک خاطرنشان کرد که پرونده پهپادها برای کشورهای عربی مهم است، اما گزینه ای برای محافظت کامل از آن وجود ندارد؛ به ویژه اینکه پهپادها در دستیابی به اهداف خود در کشورهایی چون لیبی، سوریه، جمهوری آذربایجان و اوکراین موثر بوده اند، بدون اینکه سیستم های موجود قادر به دفع آن ها باشند.

وی افزود که عربستان و سایر کشورهای عربی منطقه در تلاش برای دستیابی به سامانه های ضد موشکی هستند، اما در واقعیت، در حال حاضر هیچ چیز بهتر از سلاح های معمولی وجود ندارد، زیرا تا این لحظه هیچ یک از سامانه های غربی در این موضوع موفق نبوده اند.