آینده پایگاه‌های نظامی خارجی در سوریه؛ از توافق احتمالی با ترکیه تا تداوم حضور روسیه و چالش‌های امریکا

به گزارش کلینی نیوز، در حالی که دمشق به دنبال امضای توافقنامه‌های دفاعی با کشورهای مختلف است، حضور برخی از پایگاه‌های نظامی خارجی به یک ضرورت برای مقابله با خطرات احتمالی علیه امنیت و ثبات کشور تبدیل شده است.

به گزارش واشنگتن پست، مرهف ابو قصره، وزیر دفاع سوریه در مصاحبه‌ای اعلام کرد که دولت این کشور از حضور پایگاه‌های هوایی و دریایی روسیه در سوریه تا زمانی که توافقات با کرملین به نفع منافع سوریه باشد، استقبال می‌کند.

وی همچنین اشاره کرد که دمشق در حال بررسی توافقنامه‌های دفاعی با چندین کشور است و مذاکرات حساسی با امریکا و ترکیه بر سر پایگاه‌های نظامی آنها در خاک سوریه دارد.

ابو قصره در ادامه افزود که توافقنامه‌های جدید با آنکارا ممکن است شامل کاهش یا تغییر آرایش نیروهای ترکیه در سوریه باشد.

پرونده پایگاه‌های خارجی در سوریه

ترکیه، روسیه و امریکا هر کدام پایگاه‌های نظامی در سوریه دارند که طی سال‌های جنگ در این کشور به دلایل مختلف احداث کرده‌اند.

چالش‌های امنیتی و نظامی، دولت جدید سوریه را وادار می‌کند تا با احتیاط بسیار با پرونده پایگاه‌های خارجی در سوریه تعامل کند.

روسیه از سال ۲۰۱۵ چندین پایگاه نظامی در سوریه با موافقت بشار اسد برای کمک به از بین بردن گروه‌های تروریستی احداث کرد. پس از سقوط بشار اسد در هشتم دسامبر ۲۰۲۴، مسکو نیروهای خود در سوریه را به پایگاه اصلی خود در منطقه یعنی حمیمیم در ریف لاذیقه منتقل کرد. مسکو این پایگاه را در سال ۲۰۱۵ احداث کرد.

رسانه‌های غربی اوایل سال ۲۰۱۶ فاش کردند که توافقی محرمانه میان سوریه و روسیه وجود دارد که به موجب آن روسیه از پایگاه حمیمیم به صورت رایگان استفاده می‌کند و حق دارد هرگونه تجهیزات یا مهماتی را به داخل سوریه یا خارج از آن بدون هزینه انتقال دهد.

به نظر می‌رسد مسکو نسبت به حفظ این پایگاه که برنامه‌ریزی می‌کرد حضورش در آن بلندمدت و ثابت باشد، اهتمام دارد. روسیه پایگاه دیگری نیز در شهر ساحلی طرطوس دارد که کم اهمیت‌تر است.

گروه  متجاوزین به خاک سوریه به نام ائتلاف بین‌المللی به رهبری امریکا در سوریه و به طور مشخص ریف دیر الزور و الحسکه حضور دارد. امریکا و ائتلاف بین‌المللی در پایگاه العمر حضور دارند که در یک میدان نفتی با همین نام واقع شده و از بزرگترین میادین در سوریه به شمار می‌رود

گفته می شود  آمریکا بطور رایگان نفت العمر  استخراج و به  غارت می برد. شبکه خبری روسیا الیوم به نقل از وانگ یی گزارش کرده بود که میزان تولید روزانه نفت خام در سوریه، در نیمه نخست سال ۲۰۲۲، حدود ۸۰ هزار و ۳۰۰ بشکه در روز بوده است که آمریکایی‌ها و مزدورانشان، ۶۶ هزار بشکه از این مقدار را غارت کرده‌اند.

وی با بیان اینکه نظامیان آمریکا ۸۲ درصد از تولید نفت سوریه را غارت کرده‌اند، گفت که از آغاز ماه آگوست حدود ۸۰۰ تانکر نفت پس از سرقت، به پایگاه‌های آمریکا در خارج از سوریه انتقال یافته است.

گفته  می شود که در این پایگاه، نیروهای امریکایی، فرانسوی و بریتانیایی حضور داشته باشند و این پایگاه دارای باند فرود پهپاد و بالگرد و بالگرد‌های رزمی باشد.

اشغالگران ائتلاف بین‌المللی سوریه پایگاهی در میدان گازی کونیکو در ریف دیرالزور دارد که دارای مرکز آموزش و باند فرود بالگرد است. امریکا در الحسکه نیز چند پایگاه دارد که بارزترین آن در اطراف میادین نفت رمیلان و معروف به پایگاه خراب الجیر است که از نخستین پایگاه‌های نظامی خارجی در سوریه بوده که امریکا در چارچوب مبارزه با داعش آن را احداث کرده است.

امریکا پایگاه دیگری دارد که بزرگترین و مهم‌ترین است و آن پایگاه التنف است، ائتلاف بین‌المللی به رهبری امریکا در سال ۲۰۱۴ احداث کرده و در غرب مرزهای عراق و حدود ۲۲ کیلومتری مرزهای سوریه و اردن واقع شده و از مهم‌ترین پایگاه‌های نظامی ائتلاف بین‌المللی در سوریه است.

در شمال سوریه نیز، ترکیه با اشغال خاک سوریه نفوذ نظامی گسترده و پایگاه‌های متعددی در غرب فرات یا شرق آن دارد که طی سال‌های جنگ در سوریه احداث کرده و پس از تفاهم با روسیه در روند آستانه، آن‌ها را تقویت کرده است.

دو مرکز نظامی اردوگاه المسطومه در ریف ادلب و فرودگاه تفتناز نیز از مهم‌ترین مراکز نظامی ترکیه در شمال غرب سوریه است.

ارتش اشغالگر ترکیه پایگاهی در اطراف روستای الباب در شمال شرق حلب دارد علاوه بر اینکه مراکزی نیز در شرق رود فرات در مناطق تل ابیض و راس العین دارد.

آنکارا هنوز امنیت ملی خود را با وجود نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) در خطر می‌بیند بنابراین انتظار می‌رود با دولت سوریه بر سر ماندن در شمال سوریه تا زمان از بین رفتن این خطر مذاکره کند.

براساس اطلاعات موجود، دولت سوریه در حال ایجاد شراکت استراتژیک با ترکیه به ویژه در حوزه نظامی است که این امر شاید برپایی پایگاه‌های نظامی ترکیه در عمق جغرافیای سوریه برای مقابله با خطرات احتمالی امنیت ملی سوریه را به همراه داشته باشد به ویژه با توجه به اینکه رژیم صهیونیستی اکثر توانایی‌های نظامی سوریه را کمی پس از سقوط بشار اسد ویران کرد.

آینده حضور پایگاه‌های نظامی در سوریه

در همین راستا، ضیاء قدور، کارشناس مسائل نظامی در گفت‌وگو با العربی الجدید، با اشاره به اینکه آینده پایگاه‌های نظامی خارجی در سوریه به چندین عامل از جمله روابط سوریه با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بستگی دارد، افزود که دولت جدید سوریه در تلاش برای تحقق توازن میان قدرت‌های مختلف برای تضمین منافع و ثبات کشور است.

وی گفت که روسیه از بازیگران اصلی در سوریه است و دو پایگاه حمیمیم و طرطوس، اهمیت استراتژیک بسیاری برای روسیه دارد.

این کارشناس مسائل نظامی گفت که اگر دولت سوریه، رویکردی غربی برای ارتش سوریه در نظر بگیرد، این مسأله منجر به کاهش یا حتی پایان حضور روسیه در سوریه خواهد شد اما این مسأله به آسانی نخواهد بود چرا که روابط سوریه و روسیه، بیش از نیم قرن قدمت دارد.

وی تصریح کرد که حملات پی در پی رژیم صیونیستی به سوریه، نیاز سوریه به پدافند هوایی را افزایش می‌دهد بنابراین ممکن است پایگاه‌های ترکیه یا روسیه، به خصوص آن پایگاه‌هایی که سیستم‌های پدافند هوایی نظیر اس ۴۰۰ دارند، نقش مهمی در حفظ سوریه در برابر این تهدید‌ها ایفا کنند.

قدور درباره حضور ترکیه در شمال سوریه نیز بیان کرد که آنکارا منافعی دارد و حضور پایگاه‌های نظامی ترکیه بخشی از استراتژی امنیتی این کشور علیه تهدیدهای گروه‌های جدایی طلب و مسلح است.

وی افزود که اگر سوریه و ترکیه، توافقنامه دفاعی نظامی امضا کنند، این مسأله ممکن است منجر به وجود پایگاه‌های نظامی دائمی ترکیه در سوریه شود.

قدور گفت که به نظر او آینده پایگاه‌های امریکایی در سوریه به نیاز امریکا به ماندن شماری از نیروهایش و رویکرد‌های سیاسی دولت جدید سوریه و روابط واشنگتن و دمشق بستگی دارد.

از طرفی دیگر فایز الاسمر، تحلیلگر مسائل سیاسی درباره آینده پایگاه‌های نظامی خارجی در سوریه گفت که مأموریت پایگاه‌های امریکایی با پایان داعش در سوریه به پایان رسیده اما واشنگتن در عقب نشینی از سوریه به بهانه نگرانی از بازگشت داعش معطل می‌کند.

وی با اشاره به اینکه شمار نیروهای امریکایی در سوریه کاهش خواهد یافت اما امریکا به طور کامل از سوریه خارج نمی‌شود، گفت که شمار پایگاه‌های ترکیه در سوریه نیز در آینده کاهش خواهد یافت.

الاسمر بیان کرد که حضور نظامی روسیه در سوریه با سختی‌هایی مواجه خواهد بود به ویژه با توجه به اینکه غرب پایان این حضور را به برداشتن تحریم‌های سوریه مرتبط کرده است.