افرایش قیمت نان در مصر در سایه جنگ اوکراین

به گراذش کلینی نیور بهن فل از دویچه وله، آنه آلملینگ، همکار شبکه یک رادیو و تلویزیون آلمان در قاهره گزارشی میدانی تهیه کرده است که نشان می دهد، تا چه حد تهاجم روسیه به اوکراین بر این کشور آفریقای شمالی تاثیر گذاشته است:

محمود محمد نان‌های گرد و کوچک خود را بر روی تورهای چوبی می‌چیند و وقتی آن‌ها را می‌فروشد هنوز گرم هستند. بسیاری از مشتریانش از طبقه متوسط قاهره روزانه ۲۴ عدد و یا بیشتر برای خانواده شش نفره خود نان می‌خرند. اما این اواخر مشتریانش از تعداد خرید نان‌هایشان کم کرده‌اند و گاهی نانوایی را بدون نان ترک می‌کنند. محمد می گوید: «کم نیستند کسانی که می‌آیند و می‌روند، بدون این‌که خرید کرده باشند». او علت این امر را افزایش قیمت نان در هفته های اخیر می داند.

قیمت نان در مصر طی هفته‌های گذشته تا ۵۰درصد افزایش یافته است؛ دست‌کم برای آن نان‌هایی که شامل سوبسید دولتی نمی‌شوند. زیرا این پرجمعیت‌ترین کشور جهان عرب، تاکنون میزان قابل ملاحظه‌ای گندم از روسیه و اوکراین وارد می‌کرده است.

نان جزو مهم‌ترین مواد خوراکی ۱۰۰ میلیون نفر جمعیت مصر است. مقامات رسمی دولت می‌گویند، ذخایر کنونی می‌تواند تنها چند ماه گندم مورد نیاز کشور را تأمین کند. اما از هم‌اکنون افزایش قیمت نان بسیاری خانواده‌ها را به تنگنا انداخته است. آن‌ها مجبورند تغذیه خود را هر چه بیشتر محدود سازند.

در ماه رمضان، سفره افطاری که به طور معمول پر از خوراکی‌های رنگارنگ بوده، امسال در بسیاری نقاط کشور آشکارا کوچک‌تر شده است.

قیمت بیشتر، خرید کمتر

سحر یوسف می‌گوید: «دیگر چیزی برای صرف‌جویی وجود ندارد». او با چهار فرزندش در روستایی واقع در حاشیه رود نیل در ۳۰ کیلومتری قاهره زندگی می‌کند. هزینه خورد و خوراک تاکنون دوسوم درآمد این خانواده را به خود اختصاص می‌داده است. امروز اما سحر باید در همه چیز صرفه‌جویی کند.

بسته کوچک خرمای خشکی که سحر هدیه گرفته است، باید برای تمام ماه رمضان کفایت کند. در حالی که او سال‌های قبل پنج کیلو خرما برای افطار خرید می‌کرد.

کمک‌های غذایی مهم‌تر از پیش شده است

بسیاری از شهروندان مصر بیش از پیش به کمک‌های مواد غذایی نیازمند شده‌اند که افراد متمول در اختیار آن‌ها می‌گذارند. چیدن سفره‌های بزرگ افطاری برای افراد تنگدست در مرکز شهر، یک سنت است. این سفره‌ها در دو سال گذشته به دلیل پاندمی کرونا ممنوع شده بود.

اما امسال این سفره‌ها با هجوم نیازمندان روبرو خواهد شد، زیرا سطح فقر در مصر بسیار بالاست. بر اساس داده‌های رسمی، درآمد روزانه یک سوم جمعیت مصر کمتر از دو دلار است.

نان سوبسیدی طی ده‌ها سال

دولت مصر ده‌ها سال است که نان سوبسیدی در اختیار نیازمندان می‌گذارد؛ در نانوایی‌های خاص که در آن‌ها نان موسوم به “عیش بلدی” تولید می‌شود. نادا عرفات، خبرنگار سایت خبری و مستقل “مدی ضمن بیان این که نان برای مصری‌ها بسیار مهم است می‌گوید: «مصر تنها کشوری است که در آن به نان “عیش” به معنای “زندگی” می‌گویند. این کلمه نشان می‌دهد که نان برای انسان‌ها تا چه اندازه اهمیت دارد. در خواسته‌های تظاهرکنندگان انقلاب ۲۰۱۱ نیز می‌شد دید. اولین چیزی که انسان‌ها می‌خواستند، نان بود. نان حتا پیش از خواست آزادی و عدالت اجتماعی مطرح می‌شد.»

شورش‌هایی که در پی افزایش قیمت نان رخ دادند

در تاریخ اخیر مصر بارها شاهد شورش‌هایی برای افزایش قیمت نان هستیم. هر بار با افزایش قیمت نان هزاران نفر از مردم به خیابان‌ها آمده‌اند. پرزیدنت انور سادات در سال ۱۹۷۷ مجبور شد طرح افزایش مرحله‌ای قیمت نان را پس بگیرد. جانشین او حسنی مبارک اعتراضات علیه افزایش قیمت نان در سال ۲۰۰۸ را سرکوب کرد.

در این روزها دولت مصر تمام تلاش خود را به خرج داده تا از ایجاد نارضایتی عمومی اجتناب شود و مردم را آرام کند. به ویژه مصطفی مدبولی، نخست‌وزیر مصر تلاش بسیار در این راستا دارد. او می‌خواهد کشورش را از وابستگی به واردات گندم از روسیه و اوکراین برهاند و مستقل کند.

پس‌انداز کردن برای بسیاری امکان‌پذیر نیست

امر ادیب، مجری شو تلویزیونی، در برنامه خود برای بینندگانش راه‌هایی را نشان می‌دهد که چگونه می‌توان در دوران‌ گرانی هزینه زندگی را تنظیم کرد. او می‌گوید، مثلا در آمریکا انسان‌ها نان را خودشان می‌پزند و از این طریق پس انداز می کنند.

اما بسیاری از مصری‌ها همین حالا پولی برای پس‌انداز ندارند. به عنوان نمونه، اشرف صبری. این پدر سه فرزند، تمام وقت برای یک شرکت مواد غذایی کار می‌کند، اما باید دقیقا محاسبه کند که به فرزندانش چقدر غذا بدهد. می‌گوید: «من صبح‌ها برای بچه‌هایم ساندویچ درست می‌کنم. اما قیمت نان الان دو برابر شده است. اگر بخواهم به هر بچه یک تخم‌مرغ هم بدهم، آنگاه به یک درآمد ماهانه دیگر نیاز خواهم داشت».