کتابخانه‌های کانون پرورش فکری واگذار می‌شود؟

به گزارش کلینی نیوز به نقل از همشهری آنلاین ، واگذاری کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نهاد کتابخانه‌ها»؛ این خبری بود که میان اهل فرهنگ و نویسندگان ایرانی و البته در فضای مجازی مثل توپ ترکید! حالا چرا این‌قدر کانون و کتابخانه‌هایش مهم است. اصلا ماجرا چیست؟

هیئت دولت سیزدهم روز یک‌شنبه ۲۰ شهریور از خواست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعطیلی کتابخانه‌های کانون و انتقال آنها به «نهاد کتابخانه‌های عمومی» ایران خبر داد و اعلام کرد که این درخواست در حال حاضر در کمیسیون «مدیریت امور عمومی و سرمایه انسانی» دولت بررسی می‌شود.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید این تصمیم را برای «کاهش زیان‌دهی» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان یک «شرکت دولتی» گرفته تا در هزینه‌ها «صرفه‌جویی» شود.

انجمن نویسندگان کودکان و نوجوانان شدیدا با طرح پیشنهاد واگذاری «مراکز فرهنگی» کانون مخالفت کرده و پیامد این اقدام را «تعطیلی» این نهاد و «نابودی فعالیت‌های فرهنگی-هنری تخصصی کودکان و نوجوانان » دانسته است.

این انجمن همچنین در بیانیه‌ خود افزوده است که گذشته از نادرستی اصل پیشنهاد، تصمیم‌گیری درباره این نهاد دیرپا برعهده مجلس است.

در بیانیه آمده که هیات دولت نمی‌تواند «مجوز واگذاری مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را که شرکت دولتی وابسته به وزارت آموزش و پرورش است به نهادی غیردولتی بدهد و صدور چنین مجوزی از سوی هیئت دولت غیرقانونی خواهد بود.»

این نهاد کودکان و نوجوانان اعلام آمادگی کرده که نمایندگان خود را در جلسه بررسی پیشنهاد بفرستد تا دلایل «کارشناسی» برای مخالفت خود را ارائه دهد.

کانون، کتابخانه نیست!

درباره واگذاری کتابخانه‌های کانون، بیانیه‌ باز هم صادر شد و یکی هم بیانیه «بنیاد نمایش کودک» است که چنین اقدامی را «امری غیرکارشناسی» و «به نوعی پایمال کردن حقوق کودکان و نوجوانان» دانسته و نوشته است: «کانون کتابخانه نیست، یک دانشگاه است.

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تنها یک کتابخانه نیست، بلکه مرکزی فرهنگی هنری است که کودکان و نوجوانان در آن پرورش می‌یابند و مهارت‌های زندگی را فرا می‌گیرند. کارنامه ۵۶ ساله کانون نشان از آن دارد که بسیاری از هنرمندان مطرح ما در موسیقی، سینما، تئاتر، گرافیک، نویسندگی، خط و نقاشی از همین کانون برخاسته‌اند. کانونی که در نوع خودش در جهان بی‌نظیر است. کانونی که دست‌پرورده‌هایش در سطح جهانی مطرح‌اند».

پیشنهاد چه بود؟

روز شنبه (۲۰ شهریور) در«پایگاه اطلاع رسانی دفتر هیئت دولت» پیشنهاد واگذاری کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای بررسی «کمیسیون مدیریت امور عمومی و سرمایه انسانی دولت» منتشرشد.

براساس این پیشنهاد، برای «کاهش زیان‌دهی» و «تامین بخشی از هزینه‌ها از محل کاهش و صرفه‌جویی در هزینه» و «افزایش و همسان‌سازی حقوق کارکنان» در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، دولت می‌تواند مجوز واگذاری کتابخانه‌های این کانون به کتابخانه‌های عمومی را صادر کند.

در این پیشنهادنامه آمده است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان حدودا هزار کتابخانه به صورت ثابت و تقریبا سه هزار کارمند دارد.

این پیشنهادنامه با استناد به مواد قانون تاسیس واداره کتابخانه‌های عمومی گفته که به جز چند استثناء، کلیه کتابخانه‌ها باید زیر نظر کتابخانه‌های عمومی کشور اداره شود.

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان یکی از قدیمی‌ترین نهادهاییست که در زمینه تولید محصولات فرهنگی و انتشار کتاب برای این دوره سنی فعالیت و تاثیر به‌سزایی داشته است.

انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در بیانیه‌ای با پیشنهاد واگذاری کتابخانه‌های کانون به کتابخانه‌های عمومی «مخالفت قاطع» کرده است.

سابقه کانون پرورش فکری و نوجوانان

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۴۴ به‌ ریاست فرح پهلوی و مدیریت لیلی امیر ارجمند پایه‌گذاری شد. کانون، نهادی فرهنگی هنری است که به اذعان بسیاری از پژوهشگران آثار کودکان، سهمی چشمگیر در گسترش ادبیات و هنر کودک و نوجوان در ایران داشته است.

این نهاد فرهنگی، محصول تحولات و نیازهای اجتماعی، فرهنگی و هنری دهه چهل در ایران بود و به انگیزۀ جبران فقر شدید در حوزه ادبیات و هنر و تولیدات فرهنگی کودکان و نوجوانان ایرانی، تاسیس شد.

پیشتر خانم امیرارجمند درباره تاسیس کتابخانه مخصوص کودکان به بی‌بی‌سی گفت فکر تاسیس کتابخانه کودک در ایران در زمانی که در آمریکا مشغول تحصیل در رشته کتابداری در دانشگاه راتگرز بود به سراغش آمد.

او در این رابطه گفت: «پروفسوری داشتیم به نام مری گیور که ادبیات کودکان را تدریس می‌کرد. شاید الهام‌بخش «معجزه‌ای» که در ایران بنام کانون انجام دادیم او بود.»

از ابتکارات خانم امیرارجمند، احداث یک کتابخانه مرجع در مرکز کانون بود.

 خانم امیرارجمند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را ثمره کارآیی و هم‌فکری یکایک افرادی که در رشته‌های مختلف آن به کار و انجام وظیفه اشتغال داشتند می‌داند که توانست تبدیل به یک نهاد ماندگارشود.

فیروز شیروانلو یکی از همکاران و نخستین رئیس انتشارات کانون، تحصیلاتش را رشته جامعه شناسی هنر در انگلستان به پایان رسانده بود و در بازگشت به ایران به عنوان طراح و ویراستار کتاب در موسسه انتشارات فرانکلین مشغول به کار شد.

او در همان دوران به دلیل یک دوره فعالیت های سیاسى به زندان افتاد و پس از آزادى، به استخدام کانون درآمد.

قبلا نیز غلامرضا امامی، نویسنده کتابهای کودکان و از نخستین مدیران بخش انتشارات کانون هم درباره ضرورت شکل‌گیری کانون به بی‌بی‌سی فارسی گفته بود: «تعلیم و تربیت رسمى بر عهده وزارت فرهنگ زمان بود. بی‌شک آموزش و پرورش خشکِ کودکان و نوجوانان نمى‌توانست پاسخگوى نیازهاى فکرى و هنرى زمانه باشد. در دنیاى نو، نیازهاى نو در اندیشه و دل نسل نو سر برکشیده از این رو بر پایه این نیازها و توجه به اوقات فراغت این نهاد شکل گرفت.»

کانون دارای کتابخانه‌‎های ثابت و سیار بود.

یکی دیگر از اقدامات کانون، تاسیس مرکز سینمایی کانون در سال ۱۳۴۹ در زمینه تولیدات فرهنگی و هنری و تهیه فیلم‌های آموزشی و تفریحی مناسب بـرای کودکان و نوجوانان بود.

در سال ۵۰، احمدرضا احمدی، شاعر، «مرکز تهیه نوار و صفحه برای کودکان و نوجوانان» را راه‌اندازی کرد.

نویسندگان، شاعران، هنرمندان و فیلسمازان بسیاری با کانون همکاری کردند و شماری از آنها چهره‌های سرشناس زمینه کاری خود شدند. از میان آنها می‌توان به صمد بهرنگی (نویسنده)، احمد شاملو (شاعر)، احمدرضا احمدی (شاعر)، امیر نادری (فیلمساز)، عباس کیارستمی (فیلمساز)، بهرام بیضایی (فیلمساز)، آیدین آغداشلو (نقاش) اشاره کرد.

هرچند حامد علامتی، مدیرعامل جدید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در دو توییت، تقریباً آب پاکی را ریخته روی دست همه و گفته که کتابخانه‌های کانون زیر پر و بال این نهاد می‌مانند

اما باید دید نهادی با این عظمت که روزگاری بهترین هنرمندان، نویسندگان و مترجمان ایرانی از آن‌جا برخاسته‌اند، می‌تواند به روزهای اوج خود برگردد یا نه. امیدواریم این مدیر جوان بتواند چنین بازگشت باشکوهی را رقم بزند.