چرا پیمان دفاعی پاکستان و عربستان، هند را به شدت نگران کرده است؟

به گزارش کلینی نیوز، آغوش گرم شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در ریاض، بلافاصله پس از امضای «توافق‌نامه راهبردی دفاعی متقابل»، نمادی از یک تغییر ژئوپولیتیکی مهم بود. این پیمان، تنها کشور دارای سلاح هسته‌ای در جهان اسلام را به بلندپروازترین پادشاهی حاشیه خلیج فارس نزدیک‌تر کرد.

مقامات سعودی این توافق را تنها «نهادینه‌سازی همکاری عمیق و دیرینه» می‌خوانند، اما این پیمان در دهلی نو، به‌ویژه در میانه خصومت‌های فزاینده با اسلام‌آباد، با نگرانی شدید روبرو شده است.

با توجه به سوابق درگیری‌های هند و پاکستان بر سر کشمیر، هرگونه حمایت نظامی عربستان از ارتش پاکستان، مستقیماً امنیت هند را هدف قرار می‌دهد.

مفاد پیمان دفاعی پاکستان و عربستان که «هرگونه تجاوز به هر یک از دو کشور، تجاوز به هر دو کشور تلقی خواهد شد»، بیش از همه تحلیلگران هندی را نگران کرده است.

برهما چلانی، استراتژیست هندی، این اقدام را پیامی روشن از سوی ریاض مبنی بر استقلال مسیر راهبردی خود، حتی با آگاهی از تلقی آن به‌عنوان یک تهدید مستقیم برای هند، می‌داند. او این پیمان را بازتابی از «بلندپروازی‌های عربستان سعودی» برای کسب نیروی انسانی و مهم‌تر از آن، «بیمه هسته‌ای» از طریق یک شریک وابسته (پاکستان) می‌داند.

کنوال سیبال، وزیر امور خارجه پیشین هند، این اقدام را «گامی بسیار اشتباه» خوانده و هشدار داده است که «یک پاکستان بی‌ثبات… به عنوان تأمین‌کننده امنیت، گزینه‌ای بسیار خطرناک است.»

او پیمان دفاعی پاکستان و عربستان را «ماجراجویانه‌ترین اقدام راهبردی» سعودی در میان تنش‌های دائم هند و پاکستان توصیف کرد.

دولت نارندرا مودی با اتخاذ موضعی محتاطانه، اعلام کرده که «پیامدهای این پیمان را برای امنیت ملی و ثبات منطقه‌ای بررسی خواهد کرد» و ابراز امیدواری کرده که شراکت راهبردی دهلی با ریاض، «منافع و حساسیت‌های متقابل را در نظر بگیرد.»

با این حال، همه تحلیلگران نگران نیستند. برخی معتقدند که نباید در این توافق بیش از حد تعمق کرد، زیرا ریاض به روابط متوازن خود با هند، دومین شریک تجاری بزرگ، ارزش می‌نهد. اما مایکل کوگلمان، تحلیلگر سیاست خارجی، هشدار می‌دهد که این توافق با جای دادن پاکستان در معماری امنیتی خاورمیانه، «هند را کیش‌و‌مات می‌کند» و پاکستان را به یک مثلث حامیان قدرتمند (چین، ترکیه، و حالا عربستان سعودی) متصل می‌سازد.

حسین حقانی، سفیر پیشین پاکستان، نگرانی‌های هند را «چندوجهی» دانست و هشدار داد که این پیمان می‌تواند عربستان سعودی را به معادل «ایالات متحده دوران جنگ سرد» برای پاکستان تبدیل کند تا به اسلام‌آباد برای ساخت ارتشی در رقابت با هند کمک کند. وی خاطرنشان کرد که عمق پیامدها به تعریف مشترک «تجاوز» در این پیمان بستگی دارد.

عوامل محرک پیمان فراتر از اتحاد دیرینه دو کشور (که قدمت آن به دهه ۱۹۶۰ بازمی‌گردد)، به کاهش اعتماد ریاض به چتر امنیتی ایالات متحده برمی‌گردد. احمد عبودوه، پژوهشگر ارشد مرکز سیاست امارات، می‌گوید این توافق بیش از آن‌که تعهد میدانی باشد، «نشان‌دهنده نیات سیاسی» عربستان برای تنوع‌بخشی به مشارکت‌های امنیتی و بهره‌گیری از موقعیت هسته‌ای پاکستان برای تقویت بازدارندگی در برابر ایران و اسرائیل است.

در نهایت، خطر واقعی برای هند ممکن است نه یک تهدید نظامی فوری، بلکه گسترش ائتلاف به سوی یک «ناتوی اسلامی» باشد که استراتژی «نگاه به غرب» دهلی در خلیج فارس را پیچیده می‌کند. این پیمان موازنه منطقه‌ای را به سود پاکستان تغییر داده و هند را ناگزیر به بازنگری در سیاست‌های خود می‌سازد.

به اعتقاد تحلیلگران سیاسی پیمان دفاعی پاکستان و عربستان با توجه حمله اخیر رژیم صهیونیستی به ایران و قطر بیشتر متوجه این رزیم است و عربستان را به سپر دفاعی در قبال اسرائیل پشبرد است