پیمان دفاعی عربستان و پاکستان؛ سرآغاز دگرگونی در توازن قدرت منطقه و پاسخی به اقدامات رژیم صهیونیستی

به گزارش کلینی نیوز، پیمان دفاعی عربستان و پاکستان، که با توجه به شرایط بحرانی منطقه، به‌ویژه پس از حمله رژیم صهیونیستی به قطر، صورت گرفته، به گفته کارشناسان، آغازگر یک واقعیت ژئوپلیتیک جدید است و محاسبات استراتژیک رژیم صهیونیستی را بر هم می‌زند.

این همکاری استراتژیک در واقع پاسخی قدرتمند از سوی کشورهای منطقه به بی‌ثباتی‌های ناشی از اقدامات رژیم صهیونیستی و کاهش اعتماد به تضمین‌های امنیتی آمریکا تلقی می‌شود.

به اعتقاد تحلیلگران، پیمان دفاعی عربستان و پاکستان نخستین تصمیم دفاعی قدرتمند یک کشور حوزه خلیج فارس پس از حمله رژیم صهیونیستی به قطر در نهم سپتامبر است.

این اقدام رژیم صهیونیستی، نگرانی کشورهای خلیج فارس را درباره میزان تعهد آمریکا به دفاع از آن‌ها تشدید کرده است.

محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، حمله به دوحه را «تجاوزی وحشیانه» توصیف کرد که «نیازمند پاسخی عربی، اسلامی و بین‌المللی است».

ولینا چاکارووا، مدیر موسسه اتریشی اروپا و سیاست امنیتی، پیمان دفاعی عربستان و پاکستان را یک «تحول ژئوپلیتیک ناگهانی و غافلگیرکننده» توصیف کرد که نشان می‌دهد ریاض دیگر تنها به «چتر هسته‌ای آمریکا» بسنده نمی‌کند.

او در شبکه ایکس نوشت: «با این توافق، خاورمیانه و جنوب آسیا وارد واقعیت ژئوپلیتیک جدیدی می‌شوند.»

مبارک آل عاتی، پژوهشگر سیاسی در عربستان، بر این باور است که آنچه این توافق‌نامه را برجسته کرده، هم‌زمانی آن با «شرایط سیاسی بسیار بحرانی» است که منطقه و جامعه بین‌المللی با آن روبه‌رو هستند.

تغییر در موازنه قدرت منطقه‌ای

وزارت دفاع عربستان اعلام کرده است که این توافق «استراتژیک» با هدف گسترش ابعاد همکاری دفاعی و تقویت بازدارندگی مشترک در برابر هرگونه تجاوز امضا شده و تصریح می‌کند که «هرگونه تجاوز به یکی از دو کشور به منزله تجاوز به هر دوی آن‌هاست».

مبارک آل عاتی در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی به تحولات پیچیده‌ای اشاره کرد که این توافق‌نامه در بستر آن شکل گرفته است؛ از جمله «حملات پی‌درپی رژیم صهیونیستی در منطقه» و به تعبیر او رها شدن قطر از سوی متحد راهبردی‌اش یعنی ایالات متحده.

به نوشته مجله بریتانیایی اکونومیست، کشورهای خلیج فارس اکنون به دنبال تضمینی هستند که نه‌تنها رژیم صهیونیستی را از تکرار چنین حملاتی علیه قطر یا کشورهای دیگر بازدارد، بلکه امنیتی گسترده‌تر، مطمئن‌تر و پایدارتر برایشان فراهم کند.

آل عاتی، پژوهشگر سعودی، به بی‌بی‌سی گفت: «عربستان نمی‌خواهد در مسائل امنیتی و راهبردی خود به یک متحد وابسته بماند، به همین دلیل گسترش سبد ائتلاف‌هایش را امری حیاتی می‌داند.»

بسیاری از ناظران بر این باورند که این توافق‌نامه می‌تواند سرآغاز دگرگونی بزرگی در توازن قوای منطقه‌ای باشد و محاسبات استراتژیک رژیم صهیونیستی را بر هم بزند.

بر پایه این توافق، پاکستان می‌تواند موشک‌ها یا هر یک از سلاح‌های خود را، بدون هیچ استثنایی، در خاک عربستان مستقر کند.

قدرت تصمیم‌گیری مستقل عربستان

حسین حقانی، پژوهشگر و عضو اندیشکده هادسون، می‌گوید واژه «استراتژیک» که در توصیف پیمان دفاعی عربستان و پاکستان به کار رفته، شامل استفاده از موشک‌ها و حتی سلاح هسته‌ای می‌شود.

مبارک آل عاتی در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی تاکید کرد که این توافق‌نامه علیه هیچ قدرت منطقه‌ای یا بین‌المللی نیست، بلکه هدف آن حفظ امنیت اماکن مقدس، دستاوردها و منافع ملت‌های منطقه است.

به گفته او، این توافق‌نامه نشان‌دهنده «قدرت تصمیم‌گیری حاکمیتی عربستان» است و به ریاض اجازه می‌دهد ائتلاف‌های متنوعی را با قدرت‌های مختلف شکل دهد.

همچنین نباید فراموش کرد که پاکستان تنها کشور دارای اکثریت مسلمان است که به سلاح هسته‌ای دست یافته و بنا بر گزارش وب‌سایت دفاع عربی، بیش از ۱۷۰ کلاهک هسته‌ای و سامانه‌های پرتاب متنوع در اختیار دارد. در مقابل، عربستان اعلام کرده در حال بررسی افزایش سرمایه‌گذاری‌های خود در پاکستان تا ۲۵ میلیارد دلار در بخش‌های گوناگون است.

مشارکت تاریخی

ابن توافیق بر پایه یک «شراکت تاریخی نزدیک به هشت دهه، پیوندهای برادری و همبستگی اسلامی» امضا شده است. به باور ناظران، تعهد امنیتی به دفاع از اماکن مقدس در مکه و مدینه «هسته اصلی اتحاد» میان دو کشور است.

طلحه عبدالرزاق، پژوهشگر مسائل امنیتی خاورمیانه در دانشگاه اکستر، معتقد است پیمان دفاعی عربستان و پاکستان می‌تواند «هسته یک پیمان تازه باشد که کشورهای دیگر منطقه نیز در آینده به آن بپیوندند».

و این توافق را پیامی دانست مبنی بر اینکه «ضمانت‌های امنیتی آمریکا دیگر جدی گرفته نمی‌شود و کشورهای خلیج فارس در حال تنوع بخشیدن به توافق‌های امنیتی خود در جهانی هستند که با شتاب به سوی چندقطبی‌شدن پیش می‌رود».

خواجه محمد آصف وزیر دفاع پاکستان با تاکید بر اینکه تجاوزگری اخیر اسرائیل به قطر هرگز بدون رضایت قبلی آمریکایی ها نبوده گفت که زمان تشکیل ناتوی اسلامی فرا رسیده است و مسلمانان باید دشمنان دوست نما را تشخیص دهند.