جنگ اوکراین؛ این رمضان برای مسلمانان پر از درد و اندوه است

به گزارش کلینی نیوز به نقل از یورو نیوز، نیره از اقلیت تاتار است که پس از آنکه روس‌ها در سال ۲۰۱۴ کریمه را تسخیر کردند به شمال گریخته است. ویکتوریا نسترنکو، زن مسلمان دیگر اوکراینی از کی‌یف هم حرف‌های او را تائید می‌کند. این دو زن در گفتگو با بی‌بی‌سی از تجربه و مشکلات ماه رمضان در مناطق جنگی می‌گویند.

‘احساس غم و اندوه می‌کنم’

ویکتوریا می‌گوید: “تصاویر صحنه‌های هولناک جنگ را مدام در ذهنم می‌بینم. بسیاری از شهروندان از جمله کودکان در نزدیکی کی‌یف به دست سربازان روسی کشته شدند. ماه رمضان امسال هیچ فضای ملکوتی ندارد، من احساس عمیق غم و اندوه می‌کنم”.

اقلیت کوچکی از جمعیت اوکراین پیرو دین اسلام هستند، بنا بر آمار غیر‌رسمی شاید حدود ۱% از جمعیت این کشور مسلمان باشند.

مسلمانان این کشور پس از آنکه در دوسال گذشته به دلیل همه‌گیری کووید نتوانستند مراسم عید رمضان را برگزار کنند بی‌صبرانه در انتظار رمضان امسال بودند که امسال هم جنگ آرزوی‌ آنها را نقش‌بر‌آب کرد.

ویکتوریا می‌گوید: “سخت‌ترین کار این است که خودت را از نظر اخلاقی و روحی با شرایطی که هست تطبیق بدهی. باید بیشتر قرآن بخوانم و عبادت کنم. در این شرایط به دلیل استرس و خستگی شدید تمرکز بر عبادت و دعا هم آسان نیست”.

نیره چون به دخترک خرد‌سالش هنوز شیر می‌دهد روزه نمی‌گیرد اما ویکتوریا روزه می‌گیرد. هر دو پرداختن به امور معنوی را در این شرایط کاری دشوار می‌بینند.

او می‌گوید: “البته ما وقتی برای عبادت پیدا می‌کنیم. در دین ما تسهیلاتی برای عبادت در زمان جنگ در نظر گرفته شده است. برای مثال می‌توانیم نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا را یکجا بخوانیم. به این ترتیب با وجود شرایط سخت جنگی می‌توانیم به وظایف دینی خود عمل کنیم”.

‘هیچ‌ جا امن نیست’

در هشت سال گذشته نیره در شهر زاپوریژیا در جنوب شرقی اوکراین زندگی کرده است. او سازمان مردم‌نهادی را بنیان گذاشته است که به فعالیت‌هایی در زمینه آگاهی‌های زیست‌محیطی و مبارزه با تبعیض علیه مسلمانان می‌پردازد.

جنگ سه هفته پس از تولد چهارمین فرزندش شروع شد، درست زمانی که خانواده در تدارک نظافت و آراستن خانه برای شروع ماه رمضان بودند.

“ما غافلگیر شدیم. فرودگاه را با موشک زدند و انبار سوخت آتش گرفت… نیرو‌های روس تا نزدیکی شهر آمدند. ما تصمیم گرفتیم شهر را ترک کنیم”.

برخلاف ماجرای الحاق کریمه که کمابیش بدون خونریزی انجام شد این بار حمله خونین و خشونت‌بار بوده است.

به این‌ترتیب یک بار دیگر خانه‌به‌دوشی شروع شد. این بار به چرنیوتسی در غرب اوکراین رفتیم تا در امان بمانیم. در این ماجرا بخصوص به بچه‌ها خیلی فشار آمد.

“بچه‌هایم از دوستان‌شان دور‌افتادند. خانه و کاشانه خود را از دست دادند. در این شهر هم درامان نیستیم. بمب و موشک‌های روسیه به هر شهری در اوکراین می‌رسد”.

غم غربت

ابتدا در مسجدی پناه گرفتند اما مدتی بعد توانستند جایی را اجاره کنند. خاطرات دیرین رمضان به یادش می‌آورد که چه چیزهایی را از دست داده است.

نیره تعریف می‌کند: “رسم بود همه فامیل با هم روزه می‌گرفتیم با هم دعا می‌خواندیم و افطار می‌کردیم. حالا بخاطر جنگ خانوادهٔ ما از هم‌پاشیده و هر کدام گوشه‌ای هستیم. بعضی از افراد خانواده اوکراین را ترک کرده‌اند و در کشور‌های دیگری هستند. هیچ حال‌و‌هوای شادی‌آوری نیست”.

شوهرش به عنوان امام جماعت در مسجدی کار می‌کند که درواقع خانه‌ای بازسازی‌شده است. در چرنیوتسی مقررات منع رفت‌و‌آمد شبانه برقرار است و گاهی که دیر می‌شود شوهرش ناچار می‌شود شب در مسجد بماند. نیره توانسته است در این مکان جدید و ناآشنا هم دوستانی پیدا کند.

“ما با مسلمانان دیگری در این شهر آشنا شدیم و با هم افطار می‌کنیم. یار و مددکار هم هستیم. ما از مسلمانان ثروتمند منطقه می‌خواهیم که برای تأمین غذای آوارگان جنگی با ما همکاری کنند”.

کمبود گوشت حلال

او هر روز برای آوارگان جنگی که در مسجد پناه گرفته‌اند غذا می‌پزد.

نیره می‌گوید:”ما همان غذا‌های همیشگی را درست می‌کنیم اما اینجا به گوشت حلال دسترسی نداریم. فقط گاهی گوشت مرغ حلال پیدا می‌کنیم”.

او می‌گوید که سازمان‌های خیریه مسلمان در کشور‌هایی مانند ترکیه خوراک لازم برای مسلمانان را تهیه می‌کنند و لوازم و مواد مورد نیاز برای آشپزی را در اختیار آنها می‌گذارند. ویکتوریا از گوشت و ماهی منجمد برای رفع این مشکل استفاده می‌کند.

“ما تلاش می‌کنیم غذای حلال تهیه کنیم اما با کمبود گوشت حلال رو‌به‌رو هستیم. مسلمانانی که در مناطق دور‌افتاده‌تر زندگی می‌کنند به غذای حلال منجمد دسترسی ندارند”.

پیش از شروع جنگ او در مرکز بین‌المللی نشان حلال در کی‌یف مشغول به کار بود. او امیدوار است که کمبود مواد‌غذایی حلال به‌زودی بر‌طرف شود.

شرکت در جنگ

بسیاری از مردان و زنان مسلمان همراه با نیرو‌های ارتش اوکراین و هم‌چنین در نبرد‌ نیرو‌های منطقه‌ای شرکت کرده‌اند. گروهی از آنها هم گروه‌های مسلح داوطلبانه تشکیل داده‌اند.

ویکتوریا می‌گوید: “بستگان و دوستان من همه با روس‌ها می‌جنگند. ما در کار تأمین کمک‌های بشردوستانه هستیم و به تخلیه اهالی شهر‌ها کمک می‌کنیم و با جمع‌آوری کمک‌های مالی سلاح و تجهیزات نظامی برای سربازان تهیه می‌کنیم”.

این روزها فقط ۵% از عبادت‌کنندگان همیشگی به مسجد اصلی شهر کی‌یف می‌آیند و این برای ویکتوریا دردناک است.

او فکر می‌کند هنوز مسلمانان زیادی در شهر هستند اما چنان درگیر تهیه نیاز‌های اولیه خود هستند یا در گروه‌های نظامی فعالیت می‌کنند که فرصتی برای نماز گزاردن در مسجد ندارند. با این حال او مدام نیاز به عبادت را حس می‌کند.

“من احساس می‌کنم باید تا می‌توانم به کار یاری دادن به دیگران ادامه دهم. این مسؤولیت وطن‌پرستانه من است. تمام نیروی اوکراینی‌ها یگانگی آنهاست. باید با‌هم باشیم و به هم کمک کنیم. فقط در‌این‌صورت می‌توانیم دشمن را شکست بدهیم”.

آزمون ایمان

نیره امیدوار است که ایمانش به او در عبور از دشواری‌های زندگی کمک کند.

“در چنین شرایط دشواری ایمان اهمیت فراوانی دارد. به من احساس امنیت می‌دهد. پاسخ پرسش‌هایم را از آن می‌گیرم و در‌می‌یابم که حتی جنگ هم نوعی آزمون ایمانست”.

نیره باور دارد که خداوند در عبور از این بحران هم او را یاری خواهد کرد.

او می‌گوید:”ما زندگی می‌کنیم، دعا می‌خوانیم و در انتظار صلح هستیم”.