پایان جنبش فتح‌الله گولن؛از هم‌پیمانی با اردوغان تا اتهام کودتا علیه دولت

به گزارش کلینی نیوز، گولن رهبر یکی از طریقت‌های بزرگ سیاسی-مذهبی ترکیه بود و گروه تحت رهبری او تا پیش از بروز اختلاف با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و حزب او، نفوذی گسترده در نهادهای دولتی، امنیتی و قضایی ترکیه داشت.

او که یک روحانی مسلمان و از چهر‌ه‌های سرشناس سیاست و دین در ترکیه بود کتاب‌های تبلیغی زیادی درباره اسلام، فقه و “نظام آموزشی اسلام” تحریر کرده بود. حرکت تحت رهبری گولن در در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ با فعالیت‌های آموزشی و مذهبی‌اش در ترکیه به شهرت رسید و به  نفوذ قابل توجهی در میان قشر مذهبی و محافظه‌کار ترکیه دست یافت.

گولن در دهه‌های بعد یک شبکه بین‌المللی از مدارس، سازمان‌های غیرانتفاعی و رسانه‌ها را تأسیس کرد و به فعالیت‌های خود ابعادی جهانی داد.

او  از سال ۲۰۰۱ که حزب عدالت و توسعه اردوغان در ترکیه بر اریکه قدرت سوار شد تا اوایل دهه پیش با این حزب و رهبر آن مناسباتی حسنه داشت و هم‌پیمان به شمار می‌آمدند. این هر دو سابقه‌ای مذهبی و محافظه‌کار داشتند و مقابله با الیت سکولار و نظامیان حاکم بر ترکیه عامل همگرایی آنها بود.

این رابطه حسنه اما در اواخر دهه ۲۰۰۰ میلادی، به ویژه پس از سال ۲۰۱۲، به تیرگی گرایید. علاوه بر برخی اختلافات در زمینه‌های داخلی و خارجی، رشد و نفوذ گسترده جنبش گولن در نهادها و دوائر دولتی، به ویژه در نظام قضایی و امنیتی و پلیسی ترکیه به نگرانی اردوغان و حزب او منجر شد.

اردوغان در همین رابطه گولن را به تضعیف دولت متهم کرد. به خصوص افشای یک فساد گسترده در دولت اردوغان به جنبش گولن و نفوذ گسترده آن در دستگاه قضایی نسبت داده شد و بخشی از کودتای نرم جنبش گولن علیه دولت حزب عدالت و توسعه عنوان شد.

کودتای تابستان ۲۰۱۶ ضربه قطعی را به مناسبات گولن و اردوغان وارد آورد. اردوغان گولن را به سلسه‌جنبانی کودتا متهم کرد و ضمن سرکوب گسترده هواداران و اعضای جنبش او در ترکیه از دولت آمریکا نیز خواست تا گولن را که از سال ۱۹۹۹ در  این کشور به سر می‌برد به ترکیه مسترد  کند، خواستی که آمریکا به آن عمل نکرد. گولن پیوسته اتهامات اردوغان را رد می‌کرد.

در کودتای ۲۰۱۶ ترکیه در آن بیش از ۸۰ هزار نفر در ترکیه دستگیر شدند و ۱۵۰ هزار نفر از کارمندان دولت و پرسنل نظامی به اتهام ارتباط با سازمان «فتو» که گولن تاسیس کرده بود، از کار معلق یا برکنار شدند. در این کودتای نافرجام حدود ۲۵۰ نفر کشته شدند.دولت حاکم ترکیه سازمان فتو ررا یک سازمان تروریستی می داند