یکی از پیچیده‌ترین منازعات منطقه‌ای: ریشه‌ها و بازیگران کلیدی
حمیدرضا صیدمحمدی
«مناقشه کشمیر»؛ ریشه‌ها و دلایل اختلاف هند و پاکستان و جایگاه چین
به گزارش کلینی نیوز، این بحران که ریشه در دوران استقلال و تقسیم شبه‌قاره هند در سال ۱۹۴۷ دارد، با گذشت دهه‌ها نه تنها حل نشده، بلکه با ورود بازیگری قدرتمند همچون چین، ابعاد تازه‌ای یافته است. در ادامه به بررسی دلایل اصلی این اختلاف، نقش چین و وضعیت کنونی می‌پردازیم.
ریشه‌های تاریخی«مناقشه کشمیر» میان هند و پاکستان
ریشه اصلی «مناقشه کشمیر» به طرح تقسیم کشمیر در قانون استقلال هند مصوب پارلمان انگلیس در سال در سال ۱۹۴۷که این مستعمره را به دو کشور هند و پاکستان تقسیم کرد، به کشمیر اختیار داده شده بود که خود در مورد پیوستن به یکی از این دو کشور تصمیم بگیرند.
ایالت شاهزاده‌نشین جامو و کشمیر، با وجود اکثریت جمعیت مسلمان، تحت حاکمیت مهاراجه هندو هاری سینگ قرار داشت.
در لحظات حساس تقسیم، مهاراجه هاری سینگ، در ابتدا می‌خواست کشمیر مستقل شود اما در اکتبر ۱۹۴۷ در ازای دریافت کمک از هند برای مقابله با تجاوز قبایل از پاکستان تصمیم گرفت این سرزمین را به هند ملحق کند.
در نتیجه جنگی در گرفت و هند از سازمان ملل خواست تا برای خاتمه آن مداخله کند. سازمان ملل پیشنهاد کرد که برای تعیین اینکه کشمیر به هند یا پاکستان بپیوندد یک همه‌پرسی در این منطقه برگزار شود.
با این حال، دو کشور هند و پاکستان نتوانستند قبل از برگزاری همه‌پرسی با طرحی برای غیرنظامی کردن منطقه موافقت کنند.
در ژوئیه ۱۹۴۹، هند و پاکستان توافقنامه‌ای را برای ایجاد خط آتش‌بس براساس توصیه سازمان ملل امضا کردند و کشمیر بین آنها تقسیم شد.
مردم کشمیر در مورد وفاداری به هند یا پاکستان دیدگاه‌های متفاوتی دارند اما بسیاری از آنان معتقدند که این سرزمین نباید تحت اداره هند باشد و به جای آن، استقلال کل کشمیر یا اتحاد با پاکستان را ترجیح می‌دهند.
یکی از عوامل گرایش به پاکستان مذهب است: بیش از ۶۰ درصد از مردم جامو و کشمیر مسلمان هستند که کشمیر را به تنها بخشی از کشور هند تبدیل می‌کند که مسلمانان در آن اکثریت دارند.
از سال ۱۹۸۹ یک شورش مسلحانه علیه ادامه حکومت هند در این منطقه به راه افتاده که تاکنون ده‌ها هزار کشته بر جای گذاشته است.
جنگ‌ها و تقسیمات جغرافیایی ناشی از «مناقشه کشمیر»
اختلاف بر سر کشمیر بلافاصله به درگیری نظامی و سپس به سه جنگ تمام‌عیار میان هند و پاکستان در سال‌های ۱۹۴۷، ۱۹۶۵ و ۱۹۹۹ انجامید. این جنگ‌ها و درگیری‌ها، منجر به تقسیم بالفعل منطقه کشمیر به سه بخش تحت کنترل طرف‌های مختلف شده است:
- کشمیر تحت کنترل هند: شامل ایالت جامو و کشمیر (که اخیراً وضعیت خودمختار آن لغو شد).
- کشمیر تحت کنترل پاکستان: شامل مناطق آزاد کشمیر و گلگت-بلتستان.
- بخشی در کنترل چین: منطقه وسیع آکسای چین در شرق.
ادعاهای متقابل سیاسی و حقوقی در «مناقشه کشمیر»
از منظر سیاسی و حقوقی، هر یک از طرفین ادعای متفاوتی در خصوص “مناقشه کشمیر” دارند:
- هند: موضع رسمی هند این است که الحاق جامو و کشمیر در سال ۱۹۴۷ کاملاً قانونی بوده و این منطقه بخشی جدایی‌ناپذیر از خاک هند محسوب می‌شود. دهلی نو هرگونه مداخله خارجی یا تغییر مرزها را غیرقابل قبول می‌داند.
- پاکستان: اسلام‌آباد معتقد است که سرنوشت مردم کشمیر باید بر اساس حق تعیین سرنوشت و از طریق برگزاری همه‌پرسی تحت نظارت سازمان ملل متحد مشخص شود. این همه‌پرسی، با وجود قطعنامه‌های سازمان ملل، هرگز به‌طور کامل اجرایی نشده است.
جایگاه و نقش چین در «مناقشه کشمیر»
نقش چین در «مناقشه کشمیر» ابعاد مختلفی دارد و این کشور را به بازیگر سوم در این منازعه تبدیل کرده است:
منافع جغرافیایی و ارضی
چین در دهه ۱۹۶۰ با تصرف منطقه آکسای چین، بخشی از شرق کشمیر را به کنترل خود درآورد. این منطقه از نظر استراتژیک برای چین اهمیت حیاتی دارد، چرا که به استان‌های سین‌کیانگ و تبت این کشور دسترسی مستقیم می‌دهد. هند همچنان ادعای مالکیت بر این منطقه را دارد.
همکاری استراتژیک با پاکستان
چین و پاکستان روابط نزدیکی دارند که در قالب پروژه‌های بزرگ زیربنایی نظیر کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) در منطقه گلگت-بلتستان (بخشی از کشمیر تحت کنترل پاکستان که هند به آن اعتراض دارد) نمود یافته است.
پکن اغلب در مجامع بین‌المللی مانند شورای امنیت سازمان ملل، موضعی همسو با پاکستان اتخاذ کرده یا موضعی خنثی داشته است.
حضور اقتصادی و نظامی فزاینده چین در مناطق نزدیک به خط کنترل با هند، بر حساسیت “مناقشه کشمیر” افزوده است.
تنش‌های مرزی مستقیم با هند
علاوه بر مسئله آکسای چین، هند و چین در امتداد خط کنترل واقعی (LAC) در منطقه لاداخ (که در چارچوب ادعاهای کشمیر هند قرار می‌گیرد) نیز دارای اختلافات مرزی هستند.
در سال‌های اخیر، این اختلافات به درگیری‌های نظامی نیز منجر شده است، که مرگبارترین آنها در سال ۲۰۲۰ در دره گالوان رخ داد.
این درگیری‌ها نشان می‌دهد که چین علاوه بر حمایت از پاکستان و کنترل آکسای چین، خود نیز مستقیماً درگیر یک نزاع ارضی در همین منطقه گسترده با هند است.
مواضع کلیدی بازیگران اصلی در «مناقشه کشمیر»
در نهایت، «مناقشه کشمیر» بازتاب‌دهنده سه موضع کلیدی است:
- هند: به دنبال حفظ حاکمیت کامل بر تمام قلمرو کشمیر، از جمله بخش‌های تحت کنترل پاکستان و چین است.
- پاکستان: خواهان واگذاری منطقه کشمیر یا برگزاری همه‌پرسی برای پیوستن آن به پاکستان است.
- چین: کنترل خود بر آکسای چین را تثبیت کرده و با نفوذ اقتصادی و نظامی در مناطق تحت کنترل پاکستان و همچنین اختلافات مرزی مستقیم با هند در منطقه، به یک بازیگر تأثیرگذار در این مناقشه تبدیل شده است،هرچند مستقیماً با پاکستان بر سر مالکیت کشمیر درگیر نظامی نیست.
- این وضعیت سه‌جانبه، حل و فصل “م«مناقشه کشمیر» را به یک چالش پیچیده و نیازمند راهکارهای دیپلماتیک چندوجهی تبدیل کرده است.
برچسب ها :پاکستان ، سازمان ملل ، کشمیر ، هند
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰