طرح مبهم کریدور ریلی-دریایی برای اتصال هند به خاورمیانه و اروپا

به گزارش کلینی نیوز به نقل از رویترز، مقام هندی جزئیات جدیدی از این طرح که چند روز پیش در نشست سران «گروه ۲۰» (۲۰ اقتصاد بزرگ جهان) در دهلی رونمایی شد ارائه داد.

به گفته این مقام هندی، هند با بندرها و همچنین قطار به این کریدور متصل است.

این مقام گفت کریدور جدید شامل بنادر، راه آهن، جاده‌های بهتر و همچنین شبکه برق، شبکه گاز و شبکه فیبر نوری خواهد بود.

رئیس جمهوری آمریکا، جو بایدن، روز شنبه ۱۸ شهریور، خبر توافق آمریکا و چند کشور برای ایجاد راه ارتباطی تجاری بین هند با خاورمیانه و اروپا، از طریق راه‌آهن و خطوط کشتی‌رانی را اعلام کرد.

به گزارش آسوشیتدپرس، او که در اجلاس سران گروه ۲۰ در دهلی نو، پایتخت هند، سخن می‌گفت، اعلام کرد که توافق به دست آمده در دهلی‌نو به یک خاورمیانه باثبات‌تر، پررونق‌تر، و یکپارچه‌تر منجر خواهد شد.

کریدور موسوم به «پروژه بین‌المللی گروه ۲۰» از هند آغاز می‌شود و با عبور از امارات متحده عربی، عربستان سعودی، اردن، و اسرائیل به اروپا می‌رسد. ایران در این مسیر قرار ندارد.

طرح «کمربند و جاده»

در پاییز سال ۲۰۱۳، رئیس‌جمهوری چین طرح «کمربند و جاده» را اعلام کرد. در این پروژه بزرگ و گسترده، ۱۳۹ کشور از جمله کشورهای عربی به‌ درجات متفاوتی مشارکت دارند. این مسیر از دو خط تشکیل شده است: خط زمینی آن قاره آسیا را می‌پیماید و با عبور از خاورمیانه به اروپا متصل می‌شود، در حالی که خط دریایی آن شرق را از طریق اقیانوس هند به آفریقا و آمریکای جنوبی پیوند می‌دهد.

هند با دلهره و نارضایتی به این پروژه می‌نگرد و هرچند در این زمینه مخالفت آشکاری نشان نداده، به زبان دیپلماتیک و با استناد به «استانداردهای بین‌المللی، حکومت‌داری، حاکمیت قانون، شفافیت و احترام به مرزهای دولتی»، به این طرح اعتراض کرده است؛ به‌ویژه اینکه این جاده از منطقه موردمناقشه کشمیر پاکستان، متحد چین و دروازه اصلی آن به جهان می‌گذرد.

دور زدن ایران

جمهوری اسلامی طی سال‌های گذشته تنها بر نگرانی‌های خود از آغاز توسعه پروژه ترانزیتی ۱۷ میلیارد دلاری عراق برای اتصال بندر “فاو” در خلیج فارس به ترکیه، باز شدن کریدور زنگزور برای کوتاه کردن مسیر ترانزیتی چین‌-اروپا از آسیای مرکزی، قفقاز، ترکیه، و نیز توسعه سریع شبکه ترانزیتی پاکستان از بندر گوادر تاکید کرده است.

اکنون قرارداد عظیم هند-‌عربستان-‌اروپا فرصتی بی‌نظیر برای کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، ترکیه، اردن و اسرائیل برای ترانزیت کالا فراهم کرده است.

ایران به همراه هند و روسیه در سال ۲۰۰۰، قرارداد ترانزیتی کریدور شمال‌-جنوب را امضا کرد که طبق آن، ایران انتظار داشت با توسعه بنادر و شبکه ریلی خود، سالانه ۳۰ میلیون تن کالا را از هند به روسیه و بالعکس ترانزیت کند.

این در حالی است که عدم توسعه بندر چابهار با حضور شرکت‌های هندی به خاطر تحریم‌ها، عدم تکمیل خط آهن چابهار-‌زاهدان و رشت-‌آستارا باعث شد این طرح روی کاغذ بماند.

سال گذشته، سازمان بنادر و دریانوردی ایران اعلام کرد، از روند سرمایه‌گذاری هندی‌ها در بندر چابهار رضایت ندارد و آن‌ها که بنا بود ۸۵ میلیون دلار سرمایه به ایران بیاورند، فقط ۲۵ میلیون دلار سرمایه آورده‌اند و آن‌هم تنها شامل جرثقیل‌هایی می‌شود که با کشتی به بندر چابهار آورده‌اند. مقامات سازمان بنادر ایران به معافیت تحریمی بندر چابهار اشاره کرده و گفتند، هند تلاشی برای استفاده از این فرصت نکرده است.

تهدید رشد کشورهای منطقه برای ایران؟

مهدی غضنفری، رئیس صندوق توسعه ملی ایران، اخیرا طی مصاحبه‌ای با سایت “۹۰ اقتصادی” هشدار داد که توسعه سریع کشورهای همسایه منجر به “نوعی استثمار” ایران خواهد شد.

او در ادامه ادعای خود، چنین استدلال کرد که نگران است کشورهای منطقه به دلیل این‌که درآمدهای سرشار دارند، حقوق‌های بالایی می‌دهند و رفاه زیادی ایجاد کرده‌اند، به تدریج ایران را از “نیروی انسانی و فرصت‌ها” خالی کنند.

آقای غضنفری در بخش دیگری از اظهارات خود، تبدیل کشورهای همسایه به هاب هوایی، زمینی، ریلی، لجستیک و اینترنت و نیز گسترش خطوط انتقال نفت و گاز آنها را “تلاشی برای تبدیل ایران به جزیره‌خالی از فرصت‌ها” عنوان کرد.