تصویب کنوانسیون پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت؛ گامی مهم برای خروج ایران از لیست سیاه FATF

به گزارش کلینی نیوز، تصویب کنوانسیون پالرمو، به عنوان یکی از پیش‌شرط‌های گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، می‌تواند راه را برای خروج ایران از لیست سیاه این نهاد هموار کرده و تاثیرات مثبتی بر اقتصاد کشور بگذارد.

براساس گزارش خبرگزاری ایرنا، هادی خانی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس مرکز اطلاعات مالی، روز چهارشنبه اعلام کرد که پس از ماه‌ها بررسی‌های کارشناسی، کنوانسیون پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسید.

این خبر، پس از موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی با بررسی مجدد الحاق ایران به این کنوانسیون و کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) در دی ماه ۱۴۰۳، به عنوان یک تحول مهم در عرصه اقتصاد ایران تلقی می‌شود.

اهمیت تصویب پالرمو برای اقتصاد ایران

تصویب کنوانسیون پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت، به عنوان تنها مانع باقی‌مانده برای پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، از اهمیت بسزایی برای اقتصاد ایران برخوردار است. با رفع این مانع، انتظار می‌رود که ایران به زودی از «لیست سیاه» این گروه خارج شود.

توصیه‌های FATF، استانداردهای بین‌المللی برای مقابله با جرایم مالی از جمله پولشویی و تامین مالی تروریسم محسوب می‌شوند و عضویت در آن، می‌تواند به تسهیل مراودات مالی و بانکی کشور کمک کند.

هزینه‌های عدم الحاق در طول سال‌های گذشته

واقعیت این است که از سال ۲۰۰۹ میلادی، با آغاز اقدامات اولیه ایران برای پیوستن به FATF، اقتصاد ایران ۱۶ سال پر تلاطم را سپری کرده است.

عدم عضویت در این گروه، به ویژه در دوران اوج تحریم‌های نفتی و بانکی، هزینه‌های قابل توجهی را در زمینه‌های مالی، بانکی و بازرگانی بر کشور تحمیل کرده است.

قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه FATF از سال ۲۰۰۷ و تشدید مقررات احتیاطی علیه تهران از سال ۲۰۰۹، محدودیت‌های بسیاری را برای تعاملات بین‌المللی ایجاد کرده بود.

مسیر پر فراز و نشیب الحاق به FATF

موضوع خروج ایران از فهرست سیاه FATF از سال ۱۳۸۹ با تصویب «نقشه راه شورای عالی مبارزه با پولشویی» در دستور کار دولت قرار گرفت.

در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی نیز، با راهبری وزارت امور اقتصاد و دارایی، آمادگی ایران برای الحاق به FATF اعلام شد.

از مجموع توصیه‌های این گروه، دو لایحه مرتبط با اصلاح قوانین مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم به تصویب مجلس رسید و اجرایی شد. اما لوایح الحاق به کنوانسیون پالرمو و CFT، به دلیل اصرار مجلس، به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شدند.

چشم‌انداز پیش رو و تاثیر بر اقتصاد

اکنون با تصویب کنوانسیون پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت، باید منتظر تصمیم نهایی مجمع درباره لایحه دوم، یعنی CFT، بود تا تمامی موانع از مسیر عضویت ایران در گروه ویژه اقدام مالی برداشته شود.

خروج از لیست سیاه FATF می‌تواند تاثیرات مثبتی بر اقتصاد ایران داشته باشد، از جمله:

• تسهیل روابط بانکی و مالی با کشورهای دیگر
• کاهش هزینه‌های مبادلات تجاری
• جذب سرمایه‌گذاری خارجی
• بهبود اعتبار بین‌المللی کشور

تصویب کنوانسیون پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت، گامی مهم در جهت رفع چالش‌های اقتصادی و تسهیل تعاملات بین‌المللی ایران محسوب می‌شود و امید است با نهایی شدن تصمیم‌گیری درباره CFT، زمینه برای شکوفایی بیشتر اقتصاد ایران فراهم گردد.

دلایل مخالفت ایران با پیوستن کامل و بدون قید و شرط به کنوانسیون پالرمو

در مورد دلایل مخالفت ایران با پیوستن کامل و بدون قید و شرط به کنوانسیون پالرمو، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نگرانی‌های مربوط به حاکمیت ملی: برخی منتقدان معتقدند که پذیرش کامل کنوانسیون پالرمو می‌تواند منجر به دخالت نهادهای بین‌المللی در امور داخلی ایران شود و حاکمیت ملی را خدشه‌دار کند.
• تعریف تروریسم: یکی از مسائل اصلی مورد اختلاف، تعریف تروریسم است. ایران و برخی کشورهای غربی تعاریف متفاوتی از گروه‌های تروریستی دارند. ایران نگران است که با پیوستن به کنوانسیون پالرمو، مجبور به همکاری با کشورهایی شود که گروه‌های مقاومت منطقه‌ای مورد حمایت ایران را تروریست می‌دانند.
• نگرانی از افشای اطلاعات: برخی نهادها در ایران نگران هستند که پیوستن به کنوانسیون پالرمو و تبعاً FATF، منجر به افشای اطلاعات مالی و اقتصادی کشور به طرف‌های خارجی شود و از این اطلاعات برای اعمال فشار بیشتر یا تحریم‌های جدید استفاده شود.
• تأثیر بر دور زدن تحریم‌ها: برخی مخالفان استدلال می‌کنند که پیوستن به این کنوانسیون، توانایی ایران در دور زدن تحریم‌های بین‌المللی را محدود می‌کند، زیرا ملزم به شفافیت بیشتر در تراکنش‌های مالی خواهد شد.
• مغایرت با سیاست‌های کلی: در برخی موارد، استدلال شده که مفاد کنوانسیون با سیاست‌های کلی نظام در حوزه‌های دفاعی، خارجی و اقتصادی مغایرت دارد.

با این حال، همانطور که در خبر اشاره شد، ایران نهایتاً با تصویب مشروط کنوانسیون پالرمو موافقت کرده است.

این نشان می‌دهد که تلاش برای یافتن راهی برای تعامل با استانداردهای بین‌المللی در عین حفظ منافع ملی در جریان بوده است.

شرط‌های ایران احتمالاً با هدف رفع نگرانی‌های فوق و تضمین منافع و امنیت ملی کشور تعیین شده‌اند، هرچند جزئیات دقیق این شروط هنوز به طور کامل مشخص نیست.